سیستم چندعاملی (Multi Agent Systems) یا به اختصار MAS روش نوینی برای حل مسائل و پیاده‌سازی پروژه‌های نرم‌افزاری رایانه‌ای است.

با اینکه زمان زیادی از پیدایش این گونه سیستم‌ها نمی‌گذرد ولی استفاده از روش‌های طراحی بر اساس عامل یکی از موفق‌ترین راه‌حل‌های موجود بوده و حاصل این شیوه طراحی یعنی سیستم‌ حل مسائل به صورت توزیع‌شده از بهترین سیستم‌ها به شمار می‌آید و به عنوان ابزار جدیدی برای حل انواع فرآیندهای انسانی شناخته می‌شود.

این نوع سیستم‌ها نسبت به سیستم‌های معمولی و تک‌عاملی، مزایای زیادی دارند؛ از جمله اینکه در اکثر شرایط کار می‌کنند. به این معنا که چون مغز متفکر واحد ندارند و تصمیم‌گیری در آنها به صورت توزیع‌شده است، چنانچه حتی بخشی از آنها نیز از کار بیفتد باز هم به کار خود ادامه می‌دهند.

همچنین این نوع سیستم‌ها برای محیط‌هایی با مقیاس وسیع(Large Scale) و محیط‌های ناشناخته نیز گزینه مناسبی نسبت به سیستم‌های تک‌عاملی به شمار می‌آیند.

سیستم‌های مبتنی بر عامل، پردازش موازی را آسان کرده و به راحتی موازی می‌شوند. منظور از پردازش موازی این است که به جای انجام یک پروژه با محاسبات زیاد و پردازش‌های سنگین توسط یک پردازشگر، همان پروژه را به پردازش‌‌های کوچکتر با حجم محاسبات کمتر شکسته و آن را توسط چندین عامل انجام دهیم. مثلاً میزی را تصور کنید که برای بلند کردنش به ۱۰۰ نیوتن نیرو احتیاج داریم،

حال هم می‌توانیم آن را توسط یک نفر که توانایی اعمال ۱۰۰ نیوتن نیرو را دارد، بلند کنیم و هم این کار را به کمک چهار نفر که هر کدام ۲۵ نیوتن نیرو به اشتراک می‌گذارند، انجام دهیم. در نتیجه، هزینه‌ها در چنین سیستمی پایین می‌آید و نیازی به صرف هزینه کلان جهت ایجاد امکان پردازش سنگین برای یک عامل نیست.

در این صورت، چندین عامل با قدرت پردازشی کمتر همان کار را حتی سریع‌تر انجام می‌دهند. البته این نوع سیستم‌ها به نوبه خود معایبی نیز دارند که استفاده از آنها را محدود می‌کند. مهمترین عیب این سیستم‌ عامل‌ها، کندی اندک در کار طراحی آنها و موازی‌سازی است که به نتیجه رساندن پروژه را به تعویق می‌اندازد.

تعریف سیستم چندعاملی

قبل از تعریف سیستم مبتنی بر چندعامل، لازم است ابتدا خود عامل را معرفی کنیم. عامل یا agent یک سیستم کامپیوتری‌ است که قادر به انجام اعمال مستقل و خودکار از طرف کاربر یا صاحب خود است. نکته اصلی در مورد عامل‌ها، خودمختاری آنهاست، به این معنا که عامل‌ها قادرند به طور مستقل عمل کنند و کنترلی روی حالات داخلی خود داشته باشند.

بدین ترتیب تعریف دیگری که برای عامل می‌توان داشت این است که یک عامل یک برنامه کامپیوتری‌ است که در بعضی محیط‌ها قادر به انجام کارهای خودمختار یا به اصطلاح autonomous است.

در دسته‌بندی ساده‌ای از عامل‌ها می‌توان به دو نوع عامل اشاره کرد، یکی عامل‌های ساده و کم‌اهمیت‌تر (Trivial Agents) که مثال ساده آن، ترموستات‌ها هستند و دوم عامل‌های هوشمند (Intelligent Agents ) که در واقع همان برنامه کامپیوتری‌ است که در بعضی محیط‌ها قادر به انجام اعمال خودمختار و انعطاف‌پذیر است.

در اینجا منظور از انعطاف‌پذیر، انجام اعمال واکنش‌دار (دارای عکس‌العمل) و پیش‌بینی یک واکنش و انجام زودتر عمل مناسب است.

به عنوان اولین تعریف برای یک سیستم چندعاملی می‌توان گفت: سیستم چندعاملی به سیستمی گفته می‌شود که از تعدادی عامل (agent) تشکیل‌شده‌ است. این عامل‌ها هر کدام به نوبه خود فعل و انفعالات داخلی داشته و در محیط خارج نیز با یکدیگر ارتباط دارند.

در بیشتر موارد، عامل، با داشتن اطلاعات خاص و محرک‌های مختلف، از طرف کاربر عمل می‌کند و در واقع یک عامل، می‌تواند نماینده‌ای از طرف انسان باشد که در محیط‌های مجازی مانند او به تصمیم‌گیری و انجام کارهای مختلف می‌پردازد.

برای داشتن ارتباطات داخلی موفق بین عامل‌ها، آنها نیاز دارند که با یکدیگر همکاری کنند، هماهنگ باشند و مذاکره دوطرفه داشته باشند. درست به همان اندازه که انسان‌ها در ارتباطات روزانه خود با هم ارتباط دارند و به مذاکره و داد و ستد می‌پردازند.

ادامه مطلب →

مندل روزنبلام، استاد دانشکده علوم کامپیوتر دانشگاه استانفورد، در کنفرانس LinuxWorld در سانفرانسیسکو سخنرانی کرد، حرف‌های او را بسیاری از متخصصان به عنوان آینده سیستم‌های عامل قلمداد کردند.

این پژوهش‌گر که زمینه اصلی تحقیقاتش درباره سیستم‌عامل‌هاست در این کنفرانس ادعا کرد که آینده سیستم‌عامل‌ها از آن Vmwareهاست.

Vmware یا سیستم‌عامل‌های مجازی، در واقع بسته‌های نرم‌افزاری هستند که روی یک سرور اصلی قرار دارند و بقیه کاربران برای راه‌اندازی کامپیوتر خود نیازی به نصب یک سیستم‌عامل ندارند بلکه وظایف سیستم‌عامل را به این نرم‌افزار روی شبکه واگذار می‌کنند.

سیستم عامل (OS) نرم افزاری است که مسئول کنترل و به‌کار گیری منابع سخت‌افزاری مانند حافظه، سی‌پی‌یو، فضای ذخیره‌سازی دیسک و تجهیزات جانبی است.

امروزه مشهورترین سیستم عامل در جهان نرم‌افزار ویندوز است که بر روی بیشتر کامپیوترهای شخصی نصب شده‌است. علاوه بر ویندوز، سیستم‌عامل‌‌های دیگری از جمله لینوکس (ابونتو، فدورا، سوزی و …)، سولاریس، مکینتاش (تایگر، لئوپارد و…)، سیمبین (برای موبایل) و… نیز بر روی انواع کامپیوترها نصب شده‌اند.

سیستم عامل بدون شک مهم‌ترین نرم‌افزار در کامپیوتر است. پس از روشن کردن کامپیوتر اولین نرم افزاری که مشاهده می‌شود سیستم عامل بوده و آخرین نرم افزاری که قبل از خاموش کردن کامپیوتر مشاهده خواهد شد نیز سیستم عامل است.

سیستم عامل نرم‌افزاری است که امکان اجرای تمامی برنامه‌های کامپیوتری را فراهم می‌آورد. سیستم عامل با سازماندهی، مدیریت و کنترل منابع سخت افزاری، امکان استفاده بهینه و هدفمند آنها را فراهم می‌آورد. سیستم عامل دو کار اساسی را در کامپیوتر انجام می‌دهد:

مدیریت منابع نرم‌افزاری و سخت‌افزاری یک ِسیستم کامپیوتری را بر دوش دارد. پردازنده، حافظه، فضای ذخیره‌سازی نمونه‌هایی از منابع اشاره شده هستند.
روشی پایدار و یکسان برای دستیابی و استفاده به سخت افزار را بدون نیاز به جزئیات عملکرد هر یک از سخت‌افزارهای موجود، برای برنامه‌های کامپیوتری فراهم می‌نماید.

به‌این ترتیب اگر سیستم‌عامل‌های مجازی جایگزین سیستم‌عامل کامپیوتر شوند، این دو وظیفه را از راه دور و روی شبکه انجام خواهند داد. چنین کاری اول از هرچیز نیازمند شبکه‌ای تقریبا امن با ارتباطات سریع و وسیع است که هرچند امروزه در خیلی از نقاط دنیا دردسترس است اما تا رسیدن به غایت آن راه درازی درپیش است.

مهم‌ترین فایده چنین کاری کاهش عظیم هزینه‌های به روزنگاری، امنیت سیستم و … است که یک بار روی سرور اصلی انجام می‌شود. اما اگر یک‌بار این سیستم هک شود، آنگاه رایانه‌های زیادی هستند که هم‌زمان از کار خواهند افتاد.

تجربه سیستم‌عامل‌های متن باز نشان داده که سیستم‌عامل‌هایی مثل ابونتو و فدورا به راحتی از عهده این امر برمی‌آیند. دراین میان زیان‌کننده اصلی مسلما بزرگ‌ترین سازنده سیستم‌عامل یعنی مایکروسافت است که امپراتوری عظیم ویندوز را از دست خواهد داد.

«به‌شدت هیجان‌زده و منتظر وقوع این رویداد هستم.» این جمله پایانی مندل روزنبلام در سخنرانی‌اش بود.

سیستم عامل‌ موسوم به iOS اولین و تنها نسل سیستم عامل‌ اپل برای دستگاه‌های موبایل و قابل حمل است.

این سیستم عامل برای اولین بار در سال ۲۰۰۷ برروی دستگاه آی‌فون عرضه شد و تا پیش از سال ۲۰۱۰ نیز به نام iPhone OS شناخته می‌شد.

آی‌پاد تاچ، آی‌فون و تبلت آی‌پد مجهز به این سیستم عامل هستند و شرکت اپل مجوز استفاده از این سیستم عامل را در حال حاضر به هیچ شرکت دیگری واگذار نمی‌کند.

تا پایان ماه مه ۲۰۱۰ حدود ۵۹ درصد ترافیک موبایل وب از طریق این سیستم عامل ایجاد شده بود.

ایده اصلی این سیستم عامل استفاده از رابط کنترلی چند لمسی است. برای مثال برای جابجا کردن صفحات در iOS تنها نیاز به کشیدن یک انگشت روی صفحه است. با قرار دادن دو انگشت روی صفحه و دور کردن آن‌ها از هم نیز می‌توان برروی صفحات وب و عکس‌ها زوم کرد.

iOS از نطر معماری از چهار لایه Core OS، Core Services، Media Layer و Cocoa Touch تشکیل شده‌است.

با انتشار نسخه شماره ۴ اپل قابلیت Multi-Tasking را به سیستم عامل iOS اضافه کرد. نسخه ۵ نیز اولین سری از سیستم عامل iOS بر پایه پردازش ابری است.

iOS از نظر معماری و کاربردی شباهت زیادی به سیستم عامل MacOS‌ دارد. در iOS ‌ همانند MacOS از مرورگر سافاری برای مرور وب و از نرم‌افزار آی‌تیونز برای پخش موزیک و مدیریت کتاب‌ها، دفترچه تلفن و اپلکیشن‌ها استفاده می‌شود.

یکی از موفقیت‌های اپل در ساخت این سیستم عامل، راه‌اندازی فروشگاه اپلیکیشن App Store است. این فروشگاه تا پایان ماه مه ۲۰۱۱ دارای بیش از ۵۰۰ هزار اپلیکیشن بوده‌است.

شرکت اپل نرم‌افزارهای App Store را با بستن قرارداد با برنامه‌نویسان منتشر می‌کند و هر کس می‌تواند با استفاده از ابزار SDK سیستم عامل iOS اپلیکیشن طراحی کند و بعد از دریافت مجوز از اپل آن را به قیمت دلخواه در App Store‌ به فروش رساند.

سیستم عامل iOS از ابتدای انتشار مورد هدف هکرهای سیستم عامل قرار گرفت. به این ترتیب هکرها موفق شدند هم قفل شبکه موبایل (Sim Lock) گوشی آی‌فون را بشکنند و هم محدودیت نصب اپلیکیشن‌ها برروی این سیستم عامل را با استفاده از رخنه‌های امنیتی در مرورگر سافاری و الگوریتم خواندن فایل‌های PDF دور بزنند. به این کار اصطلاحاً Jailbreak گفته می‌شود.

اپل روز ۱۲ اکتبر ۲۰۱۱ همزمان با عرضه آی‌فون ۴S نسخه پنجم سیستم عامل iOS را منتشر کرد.

نسخه پنجم سیستم عامل iOS منتشر شد

این نسخه از iOS بر پایه مفهوم پردازش ابری طراحی شده‌ و دارای اپلیکیشن‌پیام فروی iMessage، خبرخوان Newsstand و اپلیکیشنی برای مدیریت اخطارها (Notifications) است.

به گفته اپل iOS5 نسبت به نسخه پیشین ۲۰۰ قابلیت جدید دارد.

در سپتامبر ۲۰۱۲ نسخه ششم این سیستم عامل عرضه شد. در این نسخه دو نرم‌افزار Google Maps و YouTube که از اولین نسخه‌های iOS بخشی از برنامه‌های اصلی دستگاه بودند حذف شدند. شرکت اپل یک اپلیکیشن به نام Apple Maps را به عنوان اپلیکیشن نقشه گوشی عرضه کرد.

در این نسخه، فیس‌بوک بخشی از ابزارهای اجتماعی دستگاه شد. ابزاری به نام Passbook در این نسخه معرفی شدند که به کاربر اجازه می‌دهد بلیط کنسرت، سینما، هواپیما، کارت‌های خرید و هدیه خود را برروی گوشی نصب کند.

یک سال بعد در سپتامبر ۲۰۱۳ نسخه جدید سیستم عامل iOS به نام iOS7 با طراحی کاملاْ متفاوت همزمان با معرفی آی‌فون‌ ۵S و ۵C عرضه شد. در این نسخه طراحی ظاهری سیستم عامل به Flat و بدون عمق و سایه تغییر یافت. آیکون‌ها و انیمیشن‌ها کاملاْ تغییر کردند. ابزاری به نام iTunes Radio اضافه شد که از مجموعه‌ای آهنگ شبکه‌های رادیویی اینترنتی ایجاد می‌کند و کاربران می‌توانند به صورت مجانی از آن استفاده کنند.

قابلیت دیگری به نام AirDrop در این نسخه از iOS برای آی‌پد ۴ به بعد و آی‌فون ۵ به بعد معرفی شد. با استفاده از این قابلیت کاربران می‌توانند از طریق شبکه Wi-Fi عکس، موقعیت جغرافیایی و بوک‌مارک‌های اینترنتی را به اشتراک بگذارد.

iOS 11 چه تغییراتی را برای کاربران اپل با خود به همراه داشته است؟

تایپ به کمک سیری
دستیار صوتی اپل با اینکه شاید از اصلی ترین رقیب خود (دستیار هوشمند گوگل) کمی کندتر توسعه پیدا می کند اما در iOS 11 شاهد بروزرسانی هایی بوده است. از جمله این موارد می توان به قابلیت تایپ در iOS به کمک سیری اشاره کرد. این ویژگی قبلا در سیستم عامل اندروید عرضه شده بود.

یک دستیار هوشمندتر
همان طور که اشاره شد سیری به تدریج توانایی های بیشتری کسب خواهد کرد تا به حقیقت یک دستیار صوتی هوشمند نزدیک تر شود. از جمله امکانات جدید سیری می توان به اضافه شدن صدای مردانه، نتایج چندگانه برای جست و جوها، ارائه سوال های احتمالی پس از پاسخ دادن به یک سوال، پیشنهاد موضوعات با توجه به جست و جوها و پرسش های کاربران و همچنین گسترش قابلیت استفاده از آن در نرم افزارهای ثالث اشاره کرد.

تغییر در صفحه قفل
در iOS 11 صفحه قفل و بخش نوتیفیکیشن ها با یکدیگر ترکیب شده و حالتی حرفه ای تر پیدا کرده اند. حالا کاربران می توانند در صفحه قفل به تمامی نوتیفیکیشن های خود دسترسی داشته و با حرکت به چپ و راست در این صفحه، ویجت های مورد استفاده خود و همچنین برنامه دوربین را مشاهده کنند.

پشتیبانی از کدهای QR
کدهای QR در آمریکا به اندازه سایر نقاط جهان محبوبیت ندارند و به همین دلیل اپل هم از پشتیبانی کردن از آنها خودداری می کرده است. اما در نهایت آنها تصمیم گرفتند در iOS 11، امکان اسکن کدهای QR را در برنامه دوربین گوشی ها و تبلت های خود قرار دهند تا به این ترتیب کاربران نیازی به نصب نرم افزارهای ثالث برای انجام این کار نداشته باشند.

حالت کار کردن با یک دست
تقریبا اکثر کاربران گوشی های رده بالای اندرویدی از قابلیتی به نام one handed operation در گوشی های خود بهره می برند. در این حالت به دلیل ابعاد بزرگ نمایشگر و در دسترس نبودن بخش های بالایی آن، کاربر می تواند صفحه نمایش گوشی ها فشرده کرده و آن را به گونه ای تنظیم کند که همه بخش های آن در دسترس انگشتان یک دست باشند. اپل در iOS 11 این قابلیت را در کیبوردهای خود و البته در برنامه iMessage لحاظ کرده است. به نظر می رسد به کمک این ویژگی کاربران قادر به تغییر ابعاد کیبورد و همچنین تغییر موقعیت آن برای راحتی بیشتر باشند.

ضبط محتوای نمایشگر
اولین بار سامسونگ بود که در گوشی های سری گلکسی خود امکان ضبط بخشی از نمایشگر به صورت gif را در اختیار کاربران قرار داد. اپل نیز از این ایده استقبال کرده و آن را وارد پلتفرم iOS کرده است. هنوز توضیحاتی درباره عملکرد این ویژگی در iOS 11 منتشر نشده اما به نظر می رسد با قابلیتی مشابه گوشی های سامسونگ سر و کار داشته باشیم.

بروزرسانی اسکرین شات
در حالی که امکان گرفتن اسکرین شات در نسخه های قبلی iOS به کمک کلیدهای فیزیکی وجود داشت، آنها قصد دارند امکانات بیشتری را در iOS 11 در اختیار کاربران خود قرار دهند. در حال حاضر تقریبا تمامی رقبای اندرویدی به کاربران اجازه می دهند بلافاصله پس از گرفتن اسکرین شات بر روی آن طراحی کرده و متن مورد نظر خود را بر روی عکس یادداشت کنند. این ویژگی از این پس در اختیار کاربران اپل نیز خواهد بود.

تاچ سه بعدی برای تغییر تب ها در سافاری
iOS یکی از آخرین سنگرهای فتح نشده کروم است و اپل برای تقویت سافاری قصد دارد ویژگی های بیشتری را به مرورگر خود اضافه کند. از جمله این ویژگی ها می توان به قابلیت تغییر و حرکت کردن بین تب های باز در مرورگر به کمک تاچ سه بعدی اشاره کرد. با این حال مشخص نیست آیا کاربران می توانند این عملکرد را قبول کنند یا همچنان سیستم تغییر تب ها در کروم برای آنها ساده تر و کاربردی تر خواهد بود.

یکپارچه سازی بیشتر ۳D Touch
این ویژگی اپل به سرعت توسط اندرویدی ها به گونه ای متفاوت مورد استفاده قرار گرفت. در حالی که اپل برای تجهیز دستگاه های خود به تاچ سه بعدی از یک سخت افزار اختصاصی بهره می برد، اندرویدی ها ویژگی های مشابهی را به کمک امکانات نرم افزاری در اختیار کاربران قرار دادند و به سرعت نیز به تجهیز آن پرداختند. اپل قصد دارد تاچ سه بعدی را به گونه ای گسترده تر در iOS 11 نهادینه کند و حالا بخش های مختلفی از منوهای داخلی برنامه های اختصاصی این شرکت نظیر iMessage نیز از این ویژگی استفاده خواهند کرد.

تغییرات گسترده در آیپد
شاید بتوان گفت گسترده ترین تغییرات iOS 11 به آیپدها اختصاص دارد. از این پس داک برنامه ها فضای بیشتری برای نمایش آیکون ها خواهد داشت و می توان با کشیدن یک آیکون به سمت بالا از داک، آن را اجرا نمود. در قسمت app-switch کاربران می توانند از قابلیت drag & drop استفاده کنند و برای مثال آدرسی از سافاری را به دفترچه یادداشت خود کشیده و در آن ذخیره کنند. همچنین برنامه جدیدی با نام Files معرفی شده که در واقع شبیه File Manager در گوشی های اندرویدی (البته به همان سبک اپل) عمل می کند و در آن می توان به تمامی فایل ها و پوشه های آیپد دسترسی داشت.

به جز این موارد امکانات دیگری نیز در iOS 11 عرضه خواهند شد که از جمله می توان به پشتیبانی بهتر از زبان های غیر انگلیسی، اضافه شدن صفحه کلید کاملا فارسی، بهینه سازی بخش مدیریت رمز های عبور و پشتیبانی Face Time از تصاویر زنده اپل اشاره کرد. با عرضه نسخه های اولیه از iOS 11 می توان بررسی دقیق تری بر روی امکانات عرضه شده و کارایی آنها برای کاربران داشت. با این وجود به نظر می رسد رویکرد اپل برای بهینه تر کردن و افزایش امکانات در پلتفرم خود شدت بیشتری گرفته و کاربران می توانند به کم شدن فاصله سهولت کاربری با سیستم عامل اندروید در آینده ای نزدیک امیدوار باشند.